Nederland kent diverse fiscale ondernemerschapsregelingen voor IB-ondernemers. Bekende voorbeelden zijn de Mkb-winstvrijstelling en de ondernemersaftrek. Verschillende regelingen bestaan al meerdere decennia. In opdracht van het ministerie van financiën werd recent onderzoek uitgevoerd naar de mate waarin al deze regelingen effectief zijn. Hut Accountants deelt graag de resultaten van dat onderzoek met u.
Ondernemersaftrek blijkt een weinig effectief instrument
De ondernemersaftrek biedt door middel van de zelfstandigenaftrek, de startersaftrek, de aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk, de meewerk- en de stakingsaftrek diverse fiscale aftrekposten aan ondernemers in Nederland. Deze zijn bedoeld zijn om (specifieke groepen van) zelfstandigen te ondersteunen. Ze worden in algemene zin als zeer evident beschouwd. Maar is dat terecht? Het onderzoek concludeert namelijk dat er sprake is van een ‘groot maar ongericht instrument, dat het risico op verspilling in zich draagt’.
Het voorgaande heeft niet alleen betrekking op de directe beloning voor de ondernemer zelf, maar ook op de maatschappelijke spill-over van een regeling. Dat betekent dat ook het effect van de ondernemersaftrek op het genereren van extra maatschappelijke waarde beperkt is. Denk daarbij aan het creëren van extra werkgelegenheid, het stimuleren van investeringen en het aanwakkeren van innovatie.
Specifieke bevindingen omtrent deelregelingen binnen de ondernemersaftrek
De stakingsaftrek kent volgens de onderzoekscommissie geen legitiem doel, anders dan verzachting van belastingheffing over de stakingswinst. Het doel van het onderdeel meewerkaftrek is bovendien achterhaald, omdat het tegenwoordig in tegenstelling tot voorheen niet meer verboden is voor een IB-ondernemer om zijn/haar partner in dienst te nemen. Naar nu blijkt zijn ondernemers volgens de gehanteerde definitie bovendien nauwelijks innovatief. Iets wat de aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk als onderdeel van de ondernemersaftrek zou moeten bevorderen.
Doeltreffendheid Mkb-winstvrijstelling is vrij groot
Door de ongerichtheid van instrumenten als de ondernemersaftrek en de Mkb-winstvrijstelling ontstaat zoals gezegd het risico van verspilling van middelen. Bij laatstgenoemde regeling is dit risico iets beperkter. De Mkb-winstvrijstelling heeft namelijk als doel om een globaal evenwicht tussen IB-ondernemers en dga’s binnen een BV te bewerkstelligen. In het creëren van een neutraal fiscaal klimaat, ongeacht de gekozen rechtsvorm van de onderneming, is de regeling vrij doeltreffend.
Negatieve bijeffecten ondernemerschapsregelingen voor IB-ondernemers
De fiscale ondernemersregelingen zorgen ervoor dat meer en meer mensen voor het zelfstandig ondernemerschap kiezen. Uit het onderzoek blijkt dat dat zorgt voor diverse negatieve bijeffecten:
- De balans tussen werknemers en ondernemers raakt verstoord. Dit kan leiden tot oneerlijke concurrentie, omdat ondernemers minder kosten hebben voor sociale verzekeringen.
- Ondernemers verzekeren zich dikwijls niet goed tegen arbeidsongeschiktheid en sparen te weinig voor hun pensioen. Dit kan op enig moment inkomensproblemen opleveren.
- De solidariteit in de sociale zekerheid wordt aangetast, omdat er steeds minder mensen meedoen aan de werknemersverzekeringen.
Hut Accountants volgt de ontwikkelingen op de voet
De huidige begrotingsregels van het kabinet schrijven voor dat een regeling wordt afgeschaft of versoberd wanneer deze negatief wordt geëvalueerd. Instandhouding is mogelijk, maar dient aan de Kamer inhoudelijk te worden gemotiveerd. Het is aan de nieuwe regering welke momenteel wordt gevormd, om daar een besluit in te nemen. De accountants, belastingadviseurs en salarisadministrateurs van Hut Accountants houden u als IB-ondernemer in elk geval op de hoogte van hoe dit zich verder ontwikkeld.