Wie laat ik profiteren van mijn nalatenschap wanneer ik overlijd?’ Met de vergrijzing van de samenleving houden steeds meer mensen zich met dat vraagstuk bezig. Het meest logisch lijkt het om de directe kinderen te laten erven. Een erfenis direct doorschuiven naar de kleinkinderen is echter ook een goede optie. Hut Accountants legt uit hoe en waarom.
Waarom uw erfenis direct doorschuiven naar de kleinkinderen?
Rond 1900 lag de gemiddelde levensverwachting van mannen volgens het CBS rond de 52 jaar. Vrouwen werden destijds gemiddeld 58 jaar. Sindsdien is er veel veranderd en anno 2021 was de levensverwachting bij geboorte 79,7 jaar voor mannen en worden vrouwen die dan geboren zijn naar verwachting liefst 83,0 jaar. Dat heeft consequenties voor de manier waarop we met onze erfenis omgaan. Tegen de tijd dat ouders overlijden zijn veel kinderen immers zelf al (bijna) gepensioneerd en beschikken ze al over voldoende vermogen.
De kleinkinderen bevinden zich op dat moment juist vaak in een situatie waarin ze op eigen benen willen gaan staan. Samenwonen, een eigen huis kopen, etc. Mede door de lastige woningmarkt lopen ze daarin tegen financiële belemmeringen aan. Tel daarbij op dat veel grootouders vandaag de dag langer van hun kleinkinderen kunnen genieten en er een betere band mee hebben dan vroeger. Dat maakt het logisch om te kiezen voor het doorschuiven van (een deel van) de erfenis naar de kleinkinderen en hen zo financieel te ondersteunen.
Waarom is het belangrijk om maatregelen te treffen?
Voor het gericht doorschuiven van de erfenis is een testament nodig. Ontbreekt dat dan gelden de regels van het wettelijke erfrecht. Dat bepaalt dat de erfgenamen worden gevormd door de nog levende echtgenoot samen met de kinderen. Zouden de kinderen bij hun overlijden de onaangetaste erfenis aan hun eigen kinderen (de kleinkinderen van de grootouders) doorschuiven, dan zou sprake zijn van dubbele erfbelasting. Dat zou jammer zijn.
Hoe gaat het doorschuiven van nalatenschap naar de kleinkinderen juridisch in zijn werk?
Bij het doorschuiven van de nalatenschap naar de kleinkinderen heeft men verschillende mogelijkheden. Wij noemen er 2.
Optie 1: Men kan de kleinkinderen direct als erfgenaam aanstellen
Vanzelfsprekend kunnen de grootouders in hun testament de kleinkinderen aanwijzen als erfgenaam. Helemaal uitsluiten van de eigen kinderen kan echter niet. Kinderen hebben namelijk altijd recht op hun legitieme portie. Dat is de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat een kind zou toekomen wanneer het wettelijk erfrecht van toepassing zou zijn.
Toch is het ‘uitsluiten’ van de kinderen van de erfenis een delicate keuze. Overleg over deze optie met zowel de kinderen als kleinkinderen bij leven van de grootouder(s) is wenselijk.
Optie 2: Verstrek een keuzelegaat van vruchtgebruik of volle eigendom aan de kinderen
Verstrekt men een zogenaamd keuzelegaat van vruchtgebruik of volle eigendom aan de eigen kinderen, dan behouden zij de optie om een deel van de erfenis te verkrijgen wanneer blijkt dat zij die op enig moment toch goed zouden kunnen gebruiken. De kinderen kunnen dan de keuze maken of zij de gelden en goederen in eigendom willen nemen óf enkel willen gebruiken (vruchtgebruik).
Als vruchtgebruiker zijn de kinderen erfbelasting verschuldigd over de waarde van het vruchtgebruik, bijvoorbeeld bewoning, huuropbrengst of rente. De mate van belasting is leeftijdsafhankelijk. Als de kleinkinderen de eigenaar zijn van de gelden en goederen (bloot eigendom), betalen zij erfbelasting over de waarde daarvan maar niet over het vruchtgebruik.
Let goed op de fiscale consequenties!
Het is van belang dat men zich realiseert dat wanneer de kinderen kiezen voor het verkrijgen van de gelden en goederen in eigendom, dat uiteindelijk per saldo tot betaling van meer erfbelasting zal leiden. Het zal namelijk deel uitmaken van de belastbare nalatenschap van de kinderen en bij het overgaan daarvan op hun kinderen (de kleinkinderen van de grootouders), andermaal belast worden. Dit scheelt al gauw tot 30% extra erfbelasting t.o.v. het verstrekken van het bloot eigendom van de erfenis van de grootouders aan de kleinkinderen.
De conclusie t.a.v. doorschuiven van Hut Accountants
Hoewel veel mensen denken dat de beste optie is om een nalatenschap in gelijke delen aan de kinderen achter te laten, zijn er dus ook andere verstandige opties. Zeker wanneer uw kinderen financieel reeds zelf vermogend zijn, kan het fiscale voordelen bieden wanneer de kleinkinderen in het testament worden betrokken. De optie van het doorschuiven van de erfenis naar de kleinkinderen biedt dan fiscale voordelen.
De accountants, belastingadviseurs en salarisadministrateurs hebben als fiscale specialisten bovengemiddelde affiniteit met erfrecht en de mogelijkheden daarin. Neem contact op met een van hen. Voor specialistisch advies verwijzen zij u door naar onze partners.